Lavendel planten en verzorgen | Complete gids

De lavendelplant is een absolute toevoeging aan iedere tuin, die de hele zomer zijn bedwelmende aroma verspreidt. Tegelijkertijd trekt deze mediterraanse knapperd vriendelijke bestuivende insecten aan, zoals vlinders en bijen. 

De lavendelplant is doorgaans eenvoudig te verzorgen. Wel heeft de plant enkele essentiële basisbehoeften. We leggen je per soort uit hoe je het meeste uit je prachtige lavendel kunt halen en jouw tuin kunt vullen met die heerlijke, rustgevende geur. 

In dit artikel gaan we in op hoe je lavendel moet planten en hoe je hem kunt laten bloeien. Lees snel verder en ontdek er alles over!

Waar lavendel planten?

Lavendel planten wordt ook wel lavendel poten genoemd. Al is de benaming poten eerder gebruikelijk als het om knolwortels gaat. Je kunt lavendel overal planten. Het meest houdt de plant van een zonnige standplaats en een goed doorlatende (kalkrijke) grond.

Lavendel doet het erg goed in borders, maar staat ook in potten prima zijn mannetje. Voordat we dieper ingaan op het planten en verzorgen van lavendel, maken we eerst nader kennis met deze fijne plant.

Lavendelplant oorsprong

Lavendel groeit oorspronkelijk op droge, rotsachtige hellingen in het westelijke Middellandse Zeegebied. Vroege reizigers ontdekten deze bedwelmende plant en al snel werd-ie hartstikke populair over de hele wereld. Tegen de 16e eeuw was lavendel een must have in Noord-Europese tuinen. 

De naam ‘lavendel’ komt van het Latijnse lavere, wat wassen betekent. Het is dus geen verrassing dat het aroma van lavendel vaak wordt aangetroffen in badkamers en wasmanden. Overal ter wereld vind je de geur terug in zeep, parfums en luchtverfrissers.

Lavendel wordt daarnaast gekweekt vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen. De essentiële oliën worden in medicijnen en cosmetica gebruikt. Lavendel wordt ingezet voor de behandeling van schimmelinfecties, eczeem, acne, hoofdpijn, vermoeidheid en slapeloosheid en is een essentiële toevoeging aan je tuin. Lavendel planten is dus altijd een goed idee. 

Culinair gebruik van lavendel

De lavendelplant siert niet alleen je border, maar speelt ook een rol in de keuken. Het wordt op dezelfde manier gebruikt als rozemarijn, bijvoorbeeld in gebakken brood en vleesmarinades.

Het wordt ook gebruikt als smaakstof in jam en salades, en wordt zelfs in de braadpan gegooid voor heerlijke gebakken aardappelen. Je kunt de bloemen vers en gedroogd gebruiken als smaakmaker. Ook leuk: strooi eens een paar lavendelbloemen in een cock- of mocktail. 

Lavendel wordt bovendien gebruikt in mottenballen, waardoor insecten uit de kledingkast blijven! Multi-inzetbaar dus die lavendel-planten.

Lavendel botanisch bekeken

Lavendel behoort tot de Lamiaceae- familie, die een reeks andere aromatische planten omvat, zoals tijm, salie en munt. 

Botanici onderscheiden ongeveer dertig verschillende soorten lavendel, maar de bekendste is Lavandula angustifolia – ook wel ‘echte lavendel’ of smalbladige lavendel genoemd. 

Lavendelstruiken zijn groenblijvend en kunnen wel 2 meter hoog worden. Ze hebben smalle, grijsgroene bladeren en produceren paarse, intens geurende bloemen die in de zomer als dichte korenaren groeien. 

De aantrekkingskracht van lavendel op dieren in het wild 

Het kenmerkende aroma van lavendel trekt een reeks bestuivers aan, waaronder hommels, honingbijen en vlinders. 

Als je je tuin wilt bevolken met nuttige insecten is het raadzaam om lavendel te planten: het helpt je vegetatie als geen ander en komt de levendigheid van je moestuintje zeker ten goede.. 

Dit heeft de lavendelplant nodig

Lavendel is typisch robuust en geeft de voorkeur aan droge, steenachtige bodems en warme, zonnige klimaten. De lavendelplant is vorstbestendig, waardoor het een ideale groenblijvende plant is die jaar na jaar terugkomt. 

Om beter te begrijpen waar en wanneer je lavendel moet planten en wat de plant nodig heeft, nemen we eerst de verschillende soorten lavendel onder de loep. 

Verschillende soorten lavendel in één oogopslag

De meesten van ons zijn bekend met het uiterlijk van de klassieke lavendelplant, maar er zijn verschillende soorten. Als je lavendel wilt planten, verzorgen of verplaatsen, is het goed om te weten met welke soort je te maken hebt. Ook kijken we per soort lavendel naar de bloeitijd.

Echte lavendel (Lavendula angustifolia)

Dit is de meest voorkomende en meest bekende soort, met overvloedige, paarsblauwe lavendel-bloemen. Dit is tevens de variëteit die het meest wordt gebruikt voor essentiële oliën. 

• Groeihoogte: 30-60 cm
• Winterhardheid: winterhard tot -20 °C
• Bloeitijd: zomer
• Locatie: zonnige locatie met goed doorlatende grond, bij voorkeur licht alkalische tot neutrale grond.

Franse lavendel (Lavendula stoechas)

Hoewel het meestal Franse lavendel wordt genoemd, staat deze variëteit ook bekend als Spaanse lavendel, pluimlavendel of vlinderlavendel. 

Met donkerpaarse bloemen met opvallende, gevederde lichtpaarse bloemblaadjes biedt deze kenmerkende soort een sterke geur en een lange bloeiperiode. 

Lavendula stoechas is minder vorstbestendig dan andere lavendel-soorten. 

• Groeihoogte: 30-60 cm
• Winterhardheid: niet winterhard, meestal slechts gedeeltelijk vorstbestendig
• Bloeiperiode: lente tot zomer
• Locatievereisten: zonnige locatie met goed doorlatende grond, bij voorkeur kalkrijke grond

Portugese lavendel (Lavendula latifolia)

Terwijl Franse lavendelbloemen op kleine ananasjes lijken, heeft de Portugese variëteit (ook wel spijklavendel genoemd) langere, bredere, opvallende bloembladen. 

De bloemknoppen zitten dicht opeengepakt in een smalle bos, bekroond met blauwviolette breedbladige bloemblaadjes. 

De geur van latifolia doet meer denken aan eucalyptus dan aan het typische lavendelaroma en wordt veel gebruikt in de cosmetica-industrie vanwege de frisse, levendige geur. 

• Groeihoogte: 60-100 cm
• Winterhardheid: winterhard tot -15°C
• Bloeitijd: zomer
• Standplaatsvereisten: zonnige standplaats met goed doorlatende grond, verdraagt ​​ook lichtzure grond.

Hybride lavendel: Lavandin (Lavandula x intermedia)

Deze onderscheidende soort is een hybride van echte lavendel en Portugese lavendel. 

Met delicatere, minder dicht opeengepakte bloempunten produceert Lavandin een intense geur, die zelfs blijft hangen als de bloemknop is uitgedroogd. Om deze reden is Lavandin populair in droogbloemstukken.

• Groeihoogte: 60-90 cm
• Winterhardheid: winterhard tot -15 °C
• Bloeitijd: zomer
• Standplaatsvereisten: zonnige standplaats, verdraagt ​​verschillende grondsoorten, maar geeft de voorkeur aan goed doorlatende grond.

Wollige lavendel (Lavendula Larnata)

Wollige lavendel draagt deze schattige naam vanwege zijn ‘harige’ bladeren. Deze soort heeft smalle bladeren en enigszins stompe bloemhoofdjes, die prachtige blauwviolette bloemblaadjes produceren. 

De bladharen helpen de plant te beschermen tegen uitdroging bij warm weer en de bloemen verspreiden een heerlijk zoete geur.

• Groeihoogte: 30-60 cm
• Winterhardheid: winterhard tot -15 °C
• Bloeitijd: zomer
• Standplaatsvereisten: zonnige standplaats met goed doorlatende grond, verdraagt ​​ook droogte. 

Lavendel ‘Richard Gray’ (Lavendula x chaytorae)

Een andere hybride variëteit van wollige lavendel (gekruist met echte lavendel). Deze robuuste en stevige plant heeft prachtig zilverachtig blad dat zacht aanvoelt. Deze kruising is erg populair vanwege de lage en compacte groeiwijze. Bovendien is-ie bijzonder winterhard tegen droogte en vorst. 

• Groeihoogte: 60-90 cm
• Winterhardheid: winterhard tot -12 °C
• Bloeitijd: zomer
• Locatievereisten: zonnige locatie met goed doorlatende grond, bij voorkeur kalkrijke grond.

Wanneer lavendel planten?

Nu we wat meer inzicht hebben in de verschillende soorten, gaan we in op de vraag wanneer je lavendel moet planten. Het juiste moment hangt af van de soort die je kiest. 

Over het algemeen is de lente het gunstigste seizoen om lavendel te planten. En ondanks de typische winterhardheid van lavendel presteren jonge planten niet goed als ze worden blootgesteld aan de kou. Je kunt lavendel het beste planten als de grond nog warm is. Je kunt lavendel dus ook in het najaar planten

Wacht tot het risico op vorst voorbij is voordat je de lavendelplant in je perk of terras zet. Dit is vooral belangrijk als je tuin in de schaduw ligt. 

Kant-en-klare lavendelplant, zaden en stekken

De meeste mensen planten lavendel in de vorm van jonge planten zoals je ze bij het tuincentrum kunt kopen. Maar je kunt lavendelplanten uit zaad kweken of zelfs uit een stekje een nieuwe struik produceren. 

Volg de instructies op de verpakking nauwkeurig op als je uit zaad kweekt. Het laten uitkomen van de zaadjes luistert behoorlijk nauw.

Lavendel kweken uit een stekje

Je kunt er ook voor kiezen om lavendel te stekken. Hiervoor kies je een stuk uit de nieuwste groei van de moederplant, idealiter vóór de bloei. 

Zorg ervoor dat het snijgedeelte vrij is van ziekten en plagen en verwijder de onderste bladeren, zodat minimaal 7,5 cm kale stengel zichtbaar wordt. 

Plant de afgedekte punten in compost van goede kwaliteit en geef ze goed water. Dek de pot af met een doorzichtige zak, hoes of deksel en zet hem op een warme, schaduwrijke plek, uit de buurt van direct zonlicht. 

Houd de grond vochtig en verwijder de hoes zodra de stek wortel heeft geschoten (dit zou ongeveer een maand moeten duren). Je kunt de lavendel nu verplaatsen.

In dit stadium zijn de stekken klaar om te worden opgepot of direct in warme grond te worden geplant. Heb je behoefte aan iets meer uitleg? Lees dan ons artikel over lavendel stekken voor meer informatie.

Wanneer bloeit lavendel? 

De meeste lavendelplanten bloeien midden in de zomer, hoewel sommige soorten in het late voorjaar in bloei komen. Dit hangt ook af van het specifieke ecosysteem van je tuin: in schaduwrijke tuinen is de bloeitijd van lavendel iets later dan bij tuinen in de volle zon. 

In de eerste instantie worden groene knoppen die op maiskolfjes lijken zichtbaar. Deze gaan open en laten bloemblaadjes (en geur) vrij vanaf de onderkant van de knop. De bloemblaadjes van lavendel zullen langzaam naar de punt toe bewegen naarmate het seizoen vordert. 

Lavendel planten: stappenplan

Lavendel is doorgaans gemakkelijk te verzorgen en ideaal voor beginners. Voor de beste resultaten volg je deze instructies:

• Selecteer de locatie – de meeste lavendelplanten geven de voorkeur aan volle zon en goed doorlatende alkalische grond. Ze zullen het het beste doen als ze in de zomer dagelijks ongeveer 6 uur zonlicht krijgen. 
• Bereid de grond voor: lavendel gedijt niet in zware, natte grond. Verbeter de aarde dus met compost en grof zand of grind als je kleigrond hebt. Voeg wat tuinbouwkalk toe als je grond te zuur is. 
• Plant je lavendel – graaf een groot gat waar de hele kluit in past. Vul vervolgens met goede, goed doorlatende grond rond de wortels en verstevig het oppervlak om de plant op zijn plaats te houden. 
• Houd afstand! – houd bij het lavendel planten een afstand van 30 tot 90 centimeter aan (afhankelijk van de soort). Dit geeft je nieuwe planten voldoende ruimte om te groeien. Bovendien behoud je zo een goede luchtcirculatie, wat ziektes helpt voorkomen. 
• Water – houd de grond vochtig totdat de plant zich heeft gevestigd – op dat moment zal hij beter bestand zijn tegen droogte. Geef je vers geplante lavendel ruimschoots water.

Lavendel onderhoud

Zoals we al zeiden, heeft lavendel de juiste verzorging nodig.

Vergeet niet dat lavendel afkomstig is uit warme, droge streken, dus gevestigde planten verdragen droogte. De verzorging van lavendel is niet moeilijk, maar met de juiste aandacht haal je het beste uit deze mediterraanse topper. Met deze tips geniet je van perfecte planten en een heerlijk geurende lavendel-bloem:

Lavendel water geven

Gevestigde lavendelplanten hebben af ​​en toe water nodig als het droog is. Wees genereus als je water geeft, maar laat de bovenste laag grond uitdrogen voordat je je lavendel opnieuw water geeft. Eén keer per week bewateren is voldoende. 

Lavendel tolereert geen wateroverlast en koude, natte grond. Zorg dus voor een goede drainage voordat je lavendel gaat planten. Zeker als je zware kleigrond hebt. 

Geef de bladeren van de plant geen water; dit kan schimmelziekten bevorderen. Giet in plaats daarvan water rechtstreeks op de grond rond de basis van de plant. 

Lavendel snoeien

Je lavendelplant wordt na verloop van tijd houtachtig en zal een vreemde vorm krijgen als je hem laat verwilderen. 

Snoeien bevordert een compactere groei en een overvloedige bloei, dus snoei de lavendelstruik in het vroege voorjaar terug voordat er nieuwe scheuten ontkiemen. En verwijder in de zomer uitgebloeide bloemen om een ​​tweede bloei te bevorderen. 

Snoeien is essentieel voor een esthetisch aantrekkelijke, rijkbloeiende struik. Snijd de stelen terug met een derde van hun bestaande hoogte. Knip boven de knoop (waar het blad uit de tak groeit). 

Verwijder dode of ziek uitziende takken en verwijder overlappende of naar binnen groeiende takken om een ​​betere luchtcirculatie rond de plant te bevorderen. Bekijk ons artikel over lavendel snoeien voor een compleet stappenplan.

Beschermen tegen vorst

De meeste lavendelsoorten zijn relatief vorstbestendig, maar zullen eronder lijden als het langdurig heeft gevroren. Bescherm daarom in de winter de wortels van de plant door de basis van de plant te mulchen of gebruik een tuinbouwvlies om de grond in de winter warm te houden.

Lavendel bemesten

Lavendel heeft niet veel extra voeding nodig; het groeit in rotsachtige klimaten en heeft dus geen zeer voedzame grond nodig. Je plant zal optimaal gedijen als je in het voorjaar wat universele tuinmest aanbrengt. 

Universele tuinmest (biologisch)

Universele tuinmest (biologisch)

Universele bio tuinmest

• Evenwichtige formule die al het groen ten goede komt
• Geschikt voor o.a. gazon, moestuin, bloemen en buxus
• Zorgt voor smaakvolle groenten en uitbundige bloei

Dit gun ik mijn tuin!

4.5 (6 beoordelingen)

  Op voorraad

Lavendel heeft niet echt honger naar voedingsstoffen, maar zal wel baat hebben bij een jaarlijkse voeding. Dus als je lavendel slap hangt of je gewoon even een boost wilt geven, is een beetje mest een goed idee. 

Vermijd daarbij stikstofrijke meststoffen, deze bevorderen de bladgroei ten koste van de bloemen. Dit betekent dat je je lavendelplanten niet mag bemesten met gebruikt koffiedik. 

Een uitstekend alternatief voor commerciële kunstmest is zelfgemaakte compost. Voeg dus een laag goed verteerde compost toe rond de basis van de plant, en de voedingsstoffen zullen na het besproeien in de grond zinken. 

Let op: teveel kunstmest is schadelijk voor een lavendelplant; het kan leiden tot overgroei van bladeren en een slechte productie van bloemhoofdjes, waarvan de plant afhankelijk is voor de voortplanting. 

Plagen en ziekten

Lavendel is taai, maar niet onverwoestbaar. Een onderdeel van lavendel verzorgen is het controleren op tekenen van ongedierte of ziekte. 

Bladluizen

Bladluizen zijn kleine insecten die vocht uit huis- en tuinplanten zuigen. Je lavendelplant kan last krijgen van een bladluis-, spint- of tripsaanval, dus let op tekenen van droge, vergelende bladeren. 

Bestrijd bladluizen met insectendodende zepen of tuinbouwoliën. Lees meer over hoe je ongedierte kunt bestrijden in onze deskundige gids voor het bestrijden van bladluizen.

Wortelrot

Wortelrot is een ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door overmatig water of slechte drainage. Je herkent het aan verwelking, gele bladeren en een algemene afname van de vitaliteit van de plant.

Til in dit geval de plant uit de grond en knip de aangetaste wortels af. Vul het plantgat met verse bovengrond gemengd met mulch en goed verteerde compost om de drainage te helpen verbeteren. Vervolgens kun je de lavendel opnieuw planten. Je kunt de plant ook naar een geschiktere locatie verplaatsen, weg van overmatige regen of zware, verdichte grond. 

Hoe je lavendelplant laten overwinteren

Hoewel de meeste lavendelsoorten vorstbestendig zijn, is het een goed idee om bescherming te bieden tegen de zwaarste winterse elementen. 

De gemiddelde temperatuur voor een Nederlandse winter ligt tussen de 2ºC en 7ºC, maar daalt wel vaker tot net onder de 0ºC. De meeste lavendelplanten kunnen deze dieptepunten aan. Maar als er sprake is van een zeer lange, koude en natte winter, is het een goed idee om je lavendelplant wat liefdevolle aandacht te geven. 

Mulchen

Breng een mulchlaag aan rond de basis van de plant om de wortels van de plant te beschermen tegen vorst. 

Gebruik organische stoffen, zoals stro, compost, houtsnippers of bladeren. 

Als alternatief is een tuinbouwvlies of een laag oud tapijt effectief tegen vorst. Verwijder deze bedekking zodra het weer verbetert om oververhitting en een te natte grond te voorkomen. 

Verzorging van lavendel in potten

Lavendelplanten doen het uitstekend in potten, waardoor ze perfect zijn om patio’s en terrassen net wat meer charme (en aroma) te geven. Potgrond bevriest echter sneller dan de aarde in bloembedden. 

Breng lavendel in pot daarom de winter door naar binnen om hem tegen vorst te beschermen. Zet hem op een koele, lichte plek en geef hem spaarzaam water!

Lavendel oogsten, drogen en bewaren

De geur, smaak en geneeskrachtige eigenschappen van de lavendelplant maken het een populaire keuze in huis en tuin. 

Het optimale moment om lavendel te oogsten is net voordat de bloemen volledig zijn geopend, wanneer de geur het sterkst is. Bind de stelen in bosjes bij elkaar en hang ze op een warme, droge, donkere plaats om te drogen. 

Zodra de lavendel volledig is uitgedroogd, pluk je de bloemen van de stelen. Bewaar ze vervolgens in een luchtdichte verpakking voor later gebruik. 

Je kunt gedroogde lavendel gebruiken voor:

• Lavendel thee
• Baden
• Potpourri
• Zepen
• Essentiële oliën

Veelgestelde vragen over lavendel planten

Meer leren over tuinieren? Leer over verticaal tuinieren, of je eigen moestuin aanleggen!

Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben kan je altijd met ons contact opnemen, dan helpen we je graag verder.

Veel tuinier plezier!

Louis Hooft

Oprichter & Gazon expert

Maak kennis met Louis Hooft, de oprichter van MOOWY en jouw vertrouwde expert. Met een diepgaande passie voor prachtige gazons en een schat aan ervaring in tuin verzorging, staat Louis klaar om tuinliefhebbers te begeleiden bij het realiseren van een groenere en levendigere buitenruimte dan ooit tevoren. Vertrouw op Louis voor waardevolle tips, handige trucs en de beste producten om jouw tuin te laten stralen!