De Complete Gids Voor NPK-Meststoffen

Het kiezen van meststof lijkt misschien eenvoudig, maar dat is het niet. Verken nuances zoals lente versus herfst, wortelverbetering en het NPK-getal. Met de juiste kennis kun je jouw gazon problemen diagnosticeren en een NPK-oplossing ontwikkelen die helpt bij het herstel.

Wat is kunstmest?

Een gazon heeft – naast water en licht – voedingsstoffen nodig om te overleven en te groeien. Deze voedingsstoffen haalt het gras zelf uit de bodem. Soms raakt dit proces echter verstoord en raakt de bodem uitgeput. Dan is het verstandig om de natuur een handje te helpen en dit doe je door het enkele keren per jaar te bemesten.

Bemesten kan met een organische mest, zoals mulch of compost, of met kunstmest. Kunstmest bestaat uit minerale stoffen die, zoals de naam al doet vermoeden, kunstmatig gemaakt zijn. De voedingsstoffen en mineralen zijn afgestemd op wat jouw planten of gazon in een betreffende periode of situatie nodig heeft.

Dit wordt aangegeven met NPK-waardes.

Waar staat NPK voor?

Alle planten hebben koolstof, waterstof en zuurstof nodig om te groeien en te overleven – deze worden geleverd door de lucht. Maar planten hebben ook nodig:

• Stiktof (N)
• Fosfor (P)
• Kalium (K)

N = Stikstof: de functie van stikstof in het gras

Stikstof is de belangrijkste voedingstof voor planten. Stikstof heeft de eigenschap snel door de bodem te bewegen, hierdoor groeit gras lekker snel. Het stimuleert de wortel- en celontwikkeling van gras. Dit maakt jouw grasmat sterk en hierdoor kan het tegen een stootje. Stikstof is ook de reden dat jouw gazon zo’n mooie, groene kleur heeft.

Het is verstandig om regelmatig stikstof aan de bodem toe te voegen, vooral tijdens periodes van sterke groei, zoals in het voorjaar en eventueel in de herfst. Voor een nieuw gazon is het belangrijk om overmatige stikstof te vermijden, zodat een juiste ontwikkeling en wortelvorming mogelijk zijn. Een teveel aan stikstof kan leiden tot ongewenste, onnatuurlijke groei.

Wist je dat gras onder stress kan komen te staan? Tijdens droogteperioden is het niet raadzaam stikstof toe te voegen, omdat het stimuleren van de groei de stress kan verergeren.

P = Fosfor: de functie van fosfor in het gras

Fosfor is een mineraal en heeft één belangrijk doel: wortelontwikkeling. Het maakt de wortels sterk, waardoor ze voeding en water uit de grond kunnen opnemen. Heb je een jong gazon, dan is deze voedingsstof enorm belangrijk. Het helpt het gras om een sterke wortelstructuur te creëren, waardoor het weer beter in staat is om voeding op te nemen en uit te groeien tot een mooi gazon.

In sommige bodemsoorten komt fosfor al veelvuldig voor. Leem- of kleigrond heeft een structuur met een veel hoger fosforgehalte dan zandgrond.

Wil je weten hoeveel fosfor er in de grond aanwezig is? Meet het met behulp van een grondtest. Het is aan te raden om dit eens per twee jaar te meten.

K = Kalium: de functie van kalium in het gras

Kalium verhoogt de weerstand van het gazon. Het verstevigt de celwanden en zorgt voor het transport van water en koolhydraten. Net als stikstof beweegt kalium zich snel in de bodem voort, maar het kan ook weer snel uit de bodem gespoeld worden. Kalium bevat zout, wat ervoor zorgt dat het gras niet bevriest in de winter en beter tegen kou kan.

Kalium maakt je gazon ‘hard’, oftewel: beter resistent tegen invloeden van buitenaf. Door kalium aan de bodem toe te voegen, maak je het gazon beter bestand tegen ziektes en schimmels. Gras verbruikt meer kalium dan fosfor. Voeg het met enige regelmaat toe.

Te weinig of te veel NPK in je gazon? Zo herken je het!

Het is belangrijk dat je gazon over de juiste hoeveelheid stikstof, fosfor en kalium beschikt. Maar hoe weet je of dat het geval is? Observeer je gazon en let op de volgende tekenen.

Stikstof

Een stikstof tekort in je gazon uit zich in gele bladeren. Ziektes en schimmels, zoals rooddraad, wijzen ook op een stikstof tekort. Is er echter te veel stikstof in de bodem, dan groeit je gras buitensporig. Een overdaad aan stikstof leidt tot onnatuurlijke groei.

Fosfor

Een tekort aan fosfor geeft een blauwe of paarse gloed aan de grassprieten, en de wortels ontwikkelen minder goed. Voeg fosfor toe aan de bodem, maar houd het in balans om de waterkwaliteit en biodiversiteit te behouden.

Kalium

Een kaliumtekort resulteert in gekleurde plekjes op bladeren en maakt het gras dor. Omdat kalium veel zout bevat, is overmatige toevoeging schadelijk voor het milieu. Let dus goed op de hoeveelheid die je toepast.

Waarom is de samenstelling van mest zo belangrijk?

Het valt misschien niet direct op, maar er zit variatie in de samenstelling van verschillende meststoffen. Om jouw gazon de beste verzorging te bieden, is het echter handig om enige kennis te hebben. De mest die je in het voorjaar gebruikt, verschilt van die in het najaar.

Het verschil ligt vooral in de hoeveelheid van de NPK-stoffen. Elk seizoen heeft namelijk andere behoeften en vereist een specifieke behandeling.

Bemesting per seizoen

In het voorjaar mag het gras uitbundig groeien. Dit is het ideale moment om stikstof toe te voegen en het gazon een krachtige impuls te geven. Het optimale tijdstip voor lentebemesting hangt af van de bodemtemperatuur. Gras gedijt namelijk het beste bij temperaturen van 10 graden Celsius en hoger. Bij lagere temperaturen is het niet verstandig om een overmatige hoeveelheid stikstof toe te dienen, aangezien het gras dan andere prioriteiten heeft.

Voor zomerbemesting en bemesting in het late najaar kies je een gazonmest met een lager stikstofgehalte. Hiermee voorkom je overmatige groei, waardoor het gras in de winter verzwakt en vatbaarder wordt voor ziekten. Winter is echter de meest uitdagende periode voor het gazon, en het gras moet juist dan op zijn sterkst zijn.

Een najaarsbemesting bevat natuurlijk ook fosfor, wat de wortels extra stimuleert om zich te ontwikkelen. Dit versterkt het gras in voorbereiding op de zware winter. Het kaliumgehalte, gerelateerd aan weerstand, is, net als bij fosfor, hoger in meststoffen die in het najaar of de winter aan het gazon worden toegevoegd.

Percentages en samenstelling NPK mest

Je weet nu wat NPK betekent, hoe je het herkent als er te weinig van in de grond aanwezig is en wat het oplevert als je het toedient. Maar hoeveel heeft je gazon nodig? De verhouding van elk element verschilt per gazonmest maar vaak ook per producent. Kijk daarom goed op het label of een bemesting de elementen bevat die jij belangrijk vindt. Hieronder laten we je zien hoe je een etiket afleest.

Bij een voorjaarsbemesting is de verhouding van de NPK-stoffen weergegeven als 12-3-5. Deze getallen zijn percentages. Per 100 gram is 12 gram stikstof, 3 gram fosfor en 5 gram kalium.

NPK-12-3-5

In totaal is 20 van de 100 gram kunstmest NPK-stoffen.

Wat zit er in de overige 80%? De overige bestanddelen zijn ook essentieel voor een goede werking van het product. Dit omvat onder andere de secundaire voedingsstoffen, sporenelementen en andere componenten zoals bodemverbeteraars en coatings om een gereguleerde opname (met als doel een langzamere opnamesnelheid en een betere effectiviteit) te bevorderen.

Wat betekent 12-10-18?

De verhouding 12-10-18 is waarschijnlijk de meest voorkomende NPK-verhouding. Dit wordt ook wel een universele meststof genoemd, wat betekent dat je deze in veel situaties kunt gebruiken.

Secundaire voedingsstoffen

Hoewel de NPK-stoffen vaak worden aangeduid als primaire voedingsstoffen, bevatten meststoffen naast deze essentiële elementen ook verschillende belangrijke secundaire voedingsstoffen en sporenelementen.

Calcium draagt bij aan een sterke celstructuur van het gras en helpt de zuurgraad van de bodem te verminderen. Door deze pH-verhogende eigenschappen kunnen voedingsstoffen beter worden opgenomen. Het is echter belangrijk te realiseren dat calcium in meststoffen in zeer kleine hoeveelheden aanwezig is.

Magnesium wordt vaker aan meststoffen toegevoegd dan calcium. Dit mineraal stimuleert de groei en ontwikkeling van chlorofyl, een groeihormoon dat het gras zijn mooie donkergroene kleur geeft en het fotosyntheseproces bevordert. Magnesium is een goede toevoeging na het verticuteren.

Zwavel bevordert de ontwikkeling van enzymen, verhoogt de weerstand van het gras tegen kou en is gunstig voor de zaadproductie. Deze optie is voornamelijk bedoeld voor professioneel gebruik.

Sporenelementen zijn kleine percentages metaal. Hiervan heeft een plant niet veel nodig, maar het is wel belangrijk dat hij dit krijgt toegediend. Voorbeelden zijn ijzer, zink en borium.

Meer over tuinonderhoud?

We hopen dat je de NPK-verhouding op het etiket van je meststof nu goed begrijpt. Ontdek meer over bemesting, gazon onderhoud of andere tuintips.

We zijn er altijd om je te helpen als je nog vragen hebt. Laat een reactie achter of neem contact met ons op!

Veel tuinier plezier!

Louis Hooft

Oprichter & Gazon expert

Maak kennis met Louis Hooft, de oprichter van MOOWY en jouw vertrouwde expert. Met een diepgaande passie voor prachtige gazons en een schat aan ervaring in tuin verzorging, staat Louis klaar om tuinliefhebbers te begeleiden bij het realiseren van een groenere en levendigere buitenruimte dan ooit tevoren. Vertrouw op Louis voor waardevolle tips, handige trucs en de beste producten om jouw tuin te laten stralen!