Knoflook Planten en Oogsten: De Complete Gids

Knoflook staat bekend om zijn hoge allicinegehalte en heeft antibacteriële, antioxiderende en schimmelwerende eigenschappen. Het kweken van knoflook is verrassend eenvoudig en vereist minimale zorg. 

De superieure smaak van zelfgekweekte knoflook in combinatie met de minimale moeite, maakt knoflook poten (en oogsten) een aantrekkelijke klus voor elke aspirant-tuinier of hobbykok. Lees hier alles over de kunst van het knoflook kweken!

Het kiezen van de juiste knoflooksoort

Het kiezen van de juiste knoflookvariëteit is de eerste stap naar een succesvolle teelt, omdat verschillende soorten verschillend reageren op verschillende klimaten en culinaire behoeften.

Soorten knoflook

De meeste knoflook behoort tot twee soorten: hardneck of softneck knoflook. Deze benaming komt voort uit het feit dat de stengel van knoflook ook wel nek wordt genoemd.

Er zijn ook bijzondere soorten, zoals olifantenknoflook. Deze kent geen cultivars en staat bekend om zijn gigantische, mildsmakende bollen: perfect voor mensen die de voorkeur geven aan een subtielere knoflooksmaak.

Softneck knoflook

Softneck knoflook (ook wel braid knoflook genoemd) is de meest voorkomende soort die in winkels te vinden is. Dit type knoflook bevat maximaal 18 teentjes per bol. Het heeft een witte, papierachtige schil en staat erom bekend dat je het uitstekend, tot soms wel een jaar, kunt bewaren.

Deze soort kun je het beste kweken in mildere klimaten zonder strenge winters, tenzij je de knoflook voorziet van winterbescherming.

Hardneck knoflook

Hardneck knoflook wordt ook wel bolknoflook genoemd en heeft een harde, houtachtige schil in het midden. Deze soort is goed bestand tegen kou en geschikt voor het klimaat in ons kikkerlandje. De bolknoflook produceert een bloemsteel. Deze moet worden verwijderd om de groei van grotere bollen te bevorderen. 

De smaak is sterker dan die van ‘zachte’ knoflook, waardoor het ideaal is voor culinaire toepassingen, zoals roerbakgerechten en pesto van de steeltjes.

Kiezen op basis van jouw behoeften

• Smaakvoorkeuren: als je de voorkeur geeft aan een milde smaak, kunnen softneck-variëteiten uit bijvoorbeeld de silverskin-groep ideaal zijn. Voor een robuustere smaak kun je overwegen om harde soorten als rocamboles te overwegen.
• Opslag: softneck-knoflook is over het algemeen langer houdbaar vanwege de papierachtige schil uit meerdere lagen. Dit maakt de braid knoflook geschikt voor langdurig gebruik.
• Groeiomstandigheden: hardneck-variëteiten hebben de voorkeur voor koudere gebieden vanwege hun weerstand tegen strenge winters. Softneck-types gedijen daarentegen onder mildere omstandigheden.

Soortenoverzicht

Nu je wat meer weet waar je op moet letten, vind je hier een overzicht van de veel voorkomende soorten en hun specifieke kenmerken. Maak je keuze en kweek je eigen knoflook!

Soorten hardneck knoflook

• Rocamboles – rocambole-knoflook staat bekend om zijn rijke, complexe smaak en heeft een losse schil waardoor hij gemakkelijker te pellen is.
• Porcelain – de porcelain knoflooksoorten staan ​​bekend om hun dikke en duurzame schil, waardoor ze uitstekend bewaard kunnen worden. Bovendien hebben ze een robuuste en soms pittige smaak.
• Purple Stripe – dit type is genoemd naar de opvallende paarse strepen op de huid. Hij wordt vaak geprezen om zijn zoete smaak wanneer-ie wordt geroosterd.
• Gemarmerde Purple Stripe – een subtype van purple stripe, deze heeft een gemarmerde, gevlekte schil en een sterke, kruidige smaak.
• Glazed Purple Stripe – een ander subtype van purple stripe, met een glanzend, geglazuurd uiterlijk en een milder smaakprofiel.
• Turban – vernoemd naar hun tulbandachtige toppen (turban is Engels voor tulband). Ze hebben vaak een sterke, warme smaak en zijn van de hardneck-soorten de soort die het eerst wordt geoogst.

Softneck-knoflooksoorten

• Artichoke – gekenmerkt door verschillende, overlappende lagen tenen, waardoor ze op een artisjok lijken. Artichokes hebben een mildere smaak en zijn vrij gebruikelijk in supermarkten.
• Silverskin – deze soort leent zich het beste tot vlechten en langdurige opslag. De silverskin heeft een sterke, scherpe smaak.
• Creole – bekend om zijn rijke, diepe smaak. Deze soort kun je ook in warme klimaten prima bewaren.
• Inchelium Red – een ondersoort van de artichokes met een milde, maar volle smaak; de inchelium red heeft zelfs smaakwedstrijden gewonnen vanwege zijn uitzonderlijke smaak.
• California Early – een veelvoorkomende commerciële variëteit, bekend om zijn robuuste smaak en vroege oogst.
• California Late – vergelijkbaar met California early, maar later geoogst en iets langer houdbaar.
• Mexican Purple – deze softneck-variëteit kan een rijke, kruidige smaak ontwikkelen, vooral als ze in Mexicaanse klimaten wordt gekweekt.

Hoe groeit knoflook?

Knoflook is familie van de ui en groeit onder de grond. Om knoflook te kweken, plaats je een teen in de grond. Hieruit vormt zich een nieuwe bol vol tenen. Deze bol groeit als een bloembol: na verloop van tijd vormen zich een knoflookbloemstengel met bladeren. Deze bloemen worden tijdens het kweken meestal verwijderd voordat ze tot bloei komen. Zo kan alle voeding naar de bol. 

Plant-knoflook kopen

Kies voor een gezonde groei en ziektepreventie altijd voor gecertificeerde, ziektevrije knoflook om te planten (plant-knoflook). Vermijd het gebruik van knoflook uit supermarkten, omdat deze mogelijk niet geschikt is voor de lokale teeltomstandigheden en ziekten kan overdragen. 

Veel knoflooktenen die je in de supermarkt vindt, komen uit China, check het etiket maar eens. Deze worden vaak zwaar met pesticiden overgoten en zelfs gebleekt. Blijf er het beste vanaf als je gezonde, biologische knoflook wilt kweken.

Ken je iemand die al met succes is begonnen met het planten van knoflook uit zaden? Vraag het eens, misschien mag je een paar tenen meenemen om je eigen knoflookboerderij te beginnen. 

Waar knoflook planten?

Je kunt knoflook binnen, buiten of in een kas planten. Bij de verschillende manieren van knoflook poten, zijn er wat dingen om op te letten. 

Knoflook kweken binnen

Ga je jouw knoflook binnen kweken? Zorg er dan voor dat je een goed geventileerde ruimte kiest. Knoflook ruikt immers naar knoflook en ook al is de geur bij de groeiende knoflookplanten minder uitgesproken, kan er toch stankoverlast ontstaan als er iets misgaat. De geur kan afhankelijk zijn van de variëteit.  

Kou beïnvloedt bepaalde groeiprocessen, zoals kieming en komt de meeste knoflook ten goede. Tip als je je knoflook in potten binnen kweekt: laat hem in de winter buiten of in de koelkast staan.

Knoflook buiten planten

Kies als je knoflook in de tuin gaat planten voor een warme, zonnige plek. Eenmaal ontsproten, gedijt knoflook goed in de volle zon. Bij het voorbereiden van het planten van knoflook zijn de locatiekeuze en de voorbereiding van de grond cruciaal. 

Het voorbereiden van de grond en het planten

De grond moet vruchtbaar en goed gedraineerd zijn. Dit is vooral belangrijk omdat knoflook niet goed presteert in te natte omstandigheden. Begin met het verwijderen van onkruid, dat met knoflook concurreert om voedingsstoffen en water.

Bodemverrijking

Voeg organisch materiaal toe aan de bodem, om de structuur van de bodem, het vasthouden van vocht en de hoeveelheid voedingsstoffen te verbeteren. Strooi per vierkante meter twee emmers goed verteerde mest of tuincompost, dit zorgt voor de nodige voedingsstoffen voor de knoflookteelt. Hier lees je meer over de grond verbeteren.

Overweeg bovendien om een ​​algemene meststof met een hoog kaliumgehalte van één handvol per vierkante meter toe te voegen om een gezonde ontwikkeling te stimuleren.

Knoflook poten

Plant je knoflook bij voorkeur in de herfst, vier tot zes weken voordat de grond bevriest, zodat de wortels zich kunnen vestigen vóór de winterslaap. Plant knoflooktenen 15 cm uit elkaar, plaats ze met het puntige uiteinde naar boven en de basis 2,5 cm onder het grondoppervlak. 

Deze diepte helpt de tenen te beschermen en zorgt tegelijkertijd voor voldoende blootstelling aan de kou die nodig is voor de ontwikkeling van de bol.

Het beschermen en ondersteunen van de groei

Bedek de plek na het planten met tuinbouwvlies om te voorkomen dat vogels de tenen verstoren. Voor tuinen die gevoelig zijn voor hevige onkruidgroei, kun je overwegen een onkruidonderdrukkend membraan met gleuven voor de knoflook te gebruiken. Zo verminder je de noodzaak om regelmatig te wieden. Deze opstelling beschermt de jonge planten en zorgt voor schonere groeiomstandigheden.

Tips tegen veelvoorkomende problemen met knoflook

In regio’s met zware, vochtige grond kan het voordelig zijn om knoflook in modules in een koude bak te starten, voordat je ze in de lente plant. Deze methode voorkomt dat de teentjes gaan rotten in de te natte wintergrond.

Zorg er altijd voor dat de grond rond de teentjes niet verdicht wordt, omdat knoflook de voorkeur geeft aan losse, goed doorlatende omstandigheden om zich goed te ontwikkelen.

Kweek knoflook en zorg voor je planten

De natuurlijke eigenschappen van knoflook maken het een fantastische metgezel voor diverse planten in je tuin. Als knoflook wordt geplant naast tomaten, paprika’s, wortels en kruisbloemige groenten zoals kool en boerenkool, helpt het veelvoorkomend ongedierte af te schrikken. Denk hierbij aan bladluizen, Japanse kevers en spintmijten. 

Zoals je ziet, is knoflook een natuurlijke ongediertebestrijding, die de afhankelijkheid van chemische pesticiden vermindert en een gezondere, biodiverse tuinomgeving bevordert. En niet te vergeten: het is ook nog eens superlekker. 

Essentiële water- en wied-activiteiten

Knoflook heeft, net als veel andere planten, consistente zorg nodig om te kunnen gedijen. Vooral water geven en wieden zijn belangrijk. 

Water geven

Zorg ervoor dat knoflook ongeveer 2,5 cm water per week krijgt, waarbij regenval en extra irrigatie worden gecombineerd. Dit is vooral cruciaal wanneer de bladeren zich vormen en tijdens droge periodes. Als het blad in de vroege zomer geel begint te worden, moet je de watergift verminderen om oververzadiging te voorkomen. Dit kan de bollen beschadigen.

Wieden

Houd het gebied rond knoflookplanten vrij van onkruid. Onkruid concurreert om water en voedingsstoffen, die de knoflookgroei kunnen belemmeren. Mulchen (met een laag van ongeveer 5 cm) of regelmatig wieden helpt de noodzakelijke voedingsstoffen en het vochtgehalte in de grond te behouden.

Dit doe je met bloemstengels

Knoflookstengels, die voorkomen op knoflookvariëteiten, zijn eetbaar en bieden een mildere smaak vergeleken met knoflookteentjes. Ze verschijnen meestal ongeveer 8 maanden na het planten. 

Knip de stengels af in het late voorjaar of de vroege zomer, wanneer ze beginnen te krullen. Deze actie leidt de energie van de plant van de bloem naar de bol, waardoor de groei van grotere bollen wordt bevorderd. 

Gebruik de stengels tijdens het koken voor een subtiele knoflooksmaak. Ze kunnen worden gehakt en toegevoegd aan gerechten zoals roerbakgerechten en pesto’s, of worden bewaard door te blancheren en in te vriezen voor later gebruik.

Ongedierte- en ziektebestrijding

Als je voedsel verbouwt, wil je het gebruik van mogelijk schadelijke chemicaliën, die in je eigen buik terechtkomen, vermijden. Voor de bestrijding van plagen en ziekten kun je dus het beste vertrouwen op fysieke barrières en natuurlijke remedies. 

Bedek jonge planten met tuinvlies om te voorkomen dat vogels en kleine zoogdieren ze storen. Bovendien kan het gebruik van een onkruidonderdrukkend membraan de noodzaak van frequent wieden verminderen.

Extra voeding bij kweken knoflook

De optimale meststof voor knoflook moet een uitgebalanceerde NPK-verhouding hebben, met een iets hogere hoeveelheid fosfor voor de wortelontwikkeling. Voordat je gaat planten, kan het opnemen van goed verteerde mest of compost in de grond een voedingsbron met langzame afgifte voor de knoflook opleveren.

Terwijl de knoflook bollen begint te vormen, kan extra voeding in de vorm van een stikstofrijke meststof een sterke bladgroei bevorderen, wat essentieel is voor de ontwikkeling van de bol. Het vermijden van meststoffen met een hoog stikstofgehalte vlak voor de oogsttijd is van cruciaal belang, omdat dit de groei van de bollen kan afremmen.

Zodra knoflook veel blad heeft, kan het voeden met vloeibaar wormensap of zeewiermeststof een boost geven, wat helpt bij de ontwikkeling van robuuste knoflookbollen.

Knoflook houdt van zeewier

Knoflook houdt van zeewier

Zeewier Plus Bodemverbeteraar

• 100% organische ingrediënten
• Een vitamine boost als een meststof in één
• Met natuurlijke groeihormonen die de werking van andere meststoffen bevorderen

Bekijk product

4.9 (16 beoordelingen)

  Nu besteld, dinsdag in huis

Typische uitdagingen als je thuis knoflook kweekt

Een veelvoorkomende uitdaging waarmee je te maken kunt krijgen bij het thuis kweken van knoflook, is het niet planten volgens je specifieke klimaat.

Knoflookplanten hebben een koude periode nodig om te gedijen, wat problemen kan opleveren in een vorstvrij klimaat. Als je tuiniert in een gebied met milde winters, zijn er mogelijk extra stappen nodig om een ​​succesvolle knoflookoogst te garanderen. 

Een ideale winter voor knoflook heeft temperaturen die onder het vriespunt duiken, maar over het algemeen boven de -6 °C blijven. Hier zijn enkele strategieën om je te helpen deze uitdaging te overwinnen.

Knoflookteelt aanpassen aan zachte winters

• Kies geschikte variëteiten: kies voor knoflookvariëteiten waarvan bekend is dat ze goed presteren in warmere klimaten, zoals creoolse knoflook of turban knoflook. Deze typen hebben vaak een kortere koelbehoefte.
• Koeling vóór het planten: boots de benodigde blootstelling aan kou na door de knoflooktenen enkele weken in de koelkast te bewaren voordat je ze plant. Dit proces wordt vernalisatie genoemd.
• Strategische planttijd: plant je knoflook in de late winter of het vroege voorjaar in plaats van in de herfst, waardoor de plant tijdens de cruciale initiële groeifase aan koelere temperaturen is blootgesteld.
• Mulchen voor temperatuurbeheersing: breng een dikke laag mulch aan om de bodemtemperatuur en het vocht te helpen reguleren. Mulch werkt als een isolator en houdt de grond koeler tijdens onverwacht warme periodes.

Knoflook oogsten en drogen

Nu je weet hoe je knoflook moet kweken, is het tijd om je op de oogst te concentreren. Kies het juiste moment om de bollen te verzamelen. Laat je ogen en je neus jouw gids zijn! 

Wanneer knoflook oogsten?

Begin vanaf juli met het controleren van je knoflookplanten. Het ideale moment om te oogsten is wanneer ongeveer 40% tot 60% van de topgroei is afgestorven en geel of bruin is geworden. Dit geeft aan dat de ontwikkeling van de bol is gestopt en dat de knoflook klaar is om eruit te worden getrokken.

Het is belangrijk om op tijd te oogsten, want als je te lang wacht, kunnen de bollen openbarsten, waardoor ze minder geschikt zijn om te bewaren.

Voorzichtig graven

Gebruik een graafvork om de grond rond de knoflook los te maken. Steek de tanden van de vork op enkele centimeters afstand van de knoflookstelen om beschadiging van de bollen te voorkomen. Haal de knoflook voorzichtig uit de grond en zorg ervoor dat de stelen intact blijven. 

Eerste reiniging: Schud de losse aarde van de bollen en verwijder eventuele grote klonten. Wees voorzichtig om te voorkomen dat je de knoflook kneust. Dit kan de houdbaarheid beïnvloeden.

Je knoflook drogen

Als je je knoflook wilt bewaren, moet je hem eerst laten drogen. Hier leest je hoe je knoflook effectief kunt drogen:

• Het opzetten van een droogruimte
  Kies een warme, droge en schaduwrijke plek met goede ventilatie om je knoflook te laten drogen. Een schuur, een overdekt terras of een andere ruimte met een consistente luchtstroom werkt goed.
• Het rangschikken van de knoflook
  Leg de knoflookbollen of hang ze in kleine bosjes. Zorg ervoor dat ze elkaar niet raken om een ​​goede luchtcirculatie rond elke bol te bevorderen.
• Hoelang drogen?
  Laat de knoflook ongeveer 2 tot 4 weken drogen. De exacte tijd kan variëren. Houd dus een oogje in het zeil. Het drogen is voltooid wanneer de wortels zijn opgedroogd tot een borstelachtige textuur en de schil van de bol papierachtig aanvoelt.
• Na het drogen
  Zodra de knoflook is gedroogd, knip je de wortels tot ongeveer 0,5 cm en snijd je de stelen tot ongeveer 2,5 cm boven de bol. Bij softneck variëteiten kun je ervoor kiezen om de stelen te vlechten voordat ze volledig droog zijn.

Gedroogde knoflook bewaren

Een goede opslag is belangrijk voor het behoud van de kwaliteit van je knoflook. Als je het goed doet, kun je je knoflook maximaal een jaar bewaren. 

• De juiste bewaarbak kiezen: bewaar knoflook in ademende containers zoals netzakken, papieren zakken of zelfs oude panty’s. Deze zorgen voor luchtcirculatie, wat essentieel is om schimmel en bederf te voorkomen.
• Ideale omstandigheden: bewaar je opgeslagen knoflook op een koele, donkere plaats. De optimale bewaartemperatuur ligt tussen 10°C en 15°C met een luchtvochtigheid van ongeveer 60%. Vermijd gebieden met veel hitte of direct zonlicht.
• Regelmatige controles: controleer je knoflook-voorraad regelmatig op tekenen van bederf, zoals schimmel of zachtheid. Verwijder alle aangetaste bollen om de verspreiding van bederf naar gezonde exemplaren te voorkomen.

Zelfgekweekte knoflook gebruiken

Zodra je knoflook is geoogst en gedroogd, is het van essentieel belang dat je deze op de juiste manier bewaart om de versheid en smaak te behouden. Knoflook is ongelooflijk veelzijdig in de keuken, of het nu vers, gedroogd of in poedervorm wordt gebruikt. Hier zijn enkele tips voor het gebruik van je eigen geteelde knoflook.

Verse knoflook

Gebruik vers gepekelde knoflook direct bij het koken voor een robuuste smaak. Verse knoflook is vooral lekker in gerechten waarbij de krachtige smaak goed tot zijn recht komt, zoals in sauzen en marinades.

Knoflookpoeder maken

Snijd de geschilde teentjes in dunne plakjes en droog ze in een voedseldroger of in een oven op een lage temperatuur. Eenmaal volledig droog, maal je de plakjes in een kruidenmolen tot er een fijn poeder ontstaat. Bewaar het knoflookpoeder in een luchtdichte verpakking op een donkere, droge plaats om de kracht ervan te behouden.

Knoflook invriezen

• Hele bollen: vries hele, uitgeharde bollen in luchtdichte zakken of geschikte bewaarbakken in.
• Individuele tenen: schil losse tenen en vries ze in op een bakplaat voordat je ze in een bakje doet, zodat je er later makkelijk een of twee tenen uit kunt pakken.

Gehakte knoflook: hak de knoflook fijn en vries deze in porties ter grootte van een theelepel, perfect om direct aan de pan toe te voegen in toekomstige recepten.

Knoflook planten en oogsten, conclusie

Nu zou je alle informatie moeten hebben die je nodig hebt om knoflook te kweken. Als je nog meer vragen hebt, kun je hieronder een reactie achterlaten. Of misschien wil je iets delen over een recent succes-verhaal in jouw tuin? 

Voor degene die net begonnen zijn met eigen moestuin, hebben we een gids over het aanleggen van een moestuin , tips voor een verticale tuin en ook een gids over kruiden en specerijen. Veel tuinplezier!

Louis Hooft

Oprichter & Gazon expert

Maak kennis met Louis Hooft, de oprichter van MOOWY en jouw vertrouwde expert. Met een diepgaande passie voor prachtige gazons en een schat aan ervaring in tuin verzorging, staat Louis klaar om tuinliefhebbers te begeleiden bij het realiseren van een groenere en levendigere buitenruimte dan ooit tevoren. Vertrouw op Louis voor waardevolle tips, handige trucs en de beste producten om jouw tuin te laten stralen!